Autor: Dr hab. n. med. Tomasz Dzieciątkowski – adiunkt w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz asystent w Zakładzie Mikrobiologii UCK w Warszawie. Specjalizuje się w zakażeniach wirusowych u pacjentów poddanych zabiegom transplantacyjnym oraz osób z zaburzeniami odporności. Autor lub współautor ponad 80 publikacji naukowych z zakresu wirusologii lekarskiej i weterynaryjnej.
Koronawirusy są powszechnymi na całym świecie patogenami wywołującymi zakażenia człowieka oraz zwierząt. Należą one do wirusów o pojedynczej nici RNA (ssRNA) oraz posiadających osłonkę, co zwiększa ich wrażliwość na czynniki środowiskowe oraz środki dezynfekcyjne.
Do 2019 roku wyróżniano sześć koronawirusów wywołujących zakażenia u ludzi. Cztery z nich – 229E, OC43, NL63 i HKU1 – należą do tzw. starych koronawirusów człowieka, które powodują powszechne zapalenia oskrzeli u osób dorosłych. Dwa pozostałe: zidentyfikowany w 2002 roku koronawirus zespołu ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS-CoV) oraz wykryty w 2012 roku koronawirus bliskowschodniego zespołu oddechowego (MERS-CoV), mogą prowadzić do poważnych zaburzeń oddechowych, a w konsekwencji do śmierci.
Na początku stycznia 2020 roku został zidentyfikowany nowy czynnik zakaźny, zaliczany do rodziny Coronaviridae, a powodujący wybuch epidemii wirusowego zapalenia płuc w Wuhan w Chinach, określany początkowo jako 2019-nCoV, a obecnie znany jako SARS-CoV-2.
Typowymi objawami zakażenia są:
- gorączka 38,5-39,0°C
- suchy kaszel
- uczucie duszności i ucisku w klatce piersiowej.
Obraz kliniczny w odniesieniu do COVID-19 nie jest obecnie jednak jednoznacznie określony. Zgłaszane objawy wahały się od bardzo łagodnych do ciężkich, w tym zaburzeń ze strony układu oddechowego prowadzących do śmierci. Jak dotąd dostępne dane sugerują, że większość chorób o etiologii SARS-CoV-2 jest łagodna, a poważna choroba występuje w 16% przypadków. Starsi ludzie i osoby z poważnymi chorobami podstawowymi – na przykład z chorobami serca, płuc i cukrzycą czy pacjenci onkologiczni – wydają się być bardziej narażeni na ryzyko poważnego przebiegu COVID-19. Najwyższy wskaźnik śmiertelności z powodu koronawirusa SARS-CoV-2 występuje w grupie wiekowej powyżej 80 roku życia i wynosi prawie 15%. U pacjentów w przedziale wiekowym 70-79 lat śmiertelność jest na poziomie 8%, a w grupie wiekowej 60-69 lat już tylko 3,6%. Należy podkreślić, że wśród dzieci do dziewiątego roku życia nie odnotowano żadnego przypadku zgonu z powodu zakażenia nowym koronawirusem.
11 marca 2020 koronawirus SARS-CoV-2 został określony jako pandemiczny przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Oznacza to, że wirus powodujący COVID-19 zakaża ludzi i łatwo rozprzestrzenia się pomiędzy nimi, a przypadki choroby zostały wykryte w większości krajów na całym świecie i wykazują dużą dynamikę.
